Gençlik ve İlham Yazılar

Kardan adam hangi ülkenin? Çok sesli bir kış masalını birlikte tartışalım Konuya farklı açılardan bakmayı seven biri olarak, “Kardan adam hangi ülkenin?” sorusunu sizinle birlikte açmak istiyorum. Çünkü kardan adam bazen çocukluğumuzun gülüşü, bazen de şehir meydanlarında buluştuğumuz ortak bir sembol. Gelin, verilerin soğuk gerçekliğiyle kalbin sıcak hikâyelerini aynı sayfada buluşturalım; siz de yorumlarda kendi tanıklıklarınızı paylaşın. “Kardan adam hangi ülkenin?” sorusuna iki yaklaşım: Veriler ve hikâyeler Arda (objektif/veri odaklı yaklaşım): “Bir şeyin ‘hangi ülkenin’ olduğundan söz etmek için tarihsel kayıtlar, ilk görseller, yazılı tanıklıklar ve yayılma rotaları gibi somut veriler gerekir. Kardan adamın izini; kronikler, resimler, gazeteler, kartpostallar ve…

Güç, Akış ve Direnç: “Minimum Akış Vanası” Üzerinden Siyasetin Mekaniği Siyaset bilimi, çoğu zaman bir su sistemi gibidir: iktidarın akışı, kurumların basıncı, ideolojinin kanalları ve vatandaşın direnci… Hepsi bir arada, görünmeyen bir akış sistemi oluşturur. İşte bu metaforun içinde “minimum akış vanası” kavramı, yalnızca teknik bir hidrolik unsur değil; aynı zamanda siyasetin kalbinde dönen güç dinamiklerinin sembolüdür. Toplumsal düzenin karmaşasında, her sistemin bir “minimum akış” noktası vardır: tamamen kesilmez, tamamen özgür bırakılmaz. Tıpkı bir devletin yurttaşına verdiği özgürlük gibi — yeterince akış, ama asla kontrolsüz değil. — 1. Minimum Akış Vanası: Bir Mekanik Terimden Fazlası Teknik olarak, minimum akış vanası,…

Mehmet Akif Ersoy’un Türkiye’yi Terk Etmesi: Antropolojik Bir Bakış Kültürlerin Çeşitliliğini Merak Eden Bir Antropoloğun Perspektifi Dünya, farklı kültürlerin ve kimliklerin sürekli etkileşimde bulunduğu bir yer. Her kültür, kendi benzersiz ritüelleri, sembolleri ve topluluk yapılarıyla bir anlam ifade eder. Bir antropolog için bu çeşitlilik, insan toplumlarının evrimi hakkında derinlemesine anlamlar sunar. Peki, bir kültürün bireyi, kendi toplumunu terk ettiğinde neler olur? Mehmet Akif Ersoy’un Türkiye’yi terk etmesi de böyle bir durumu simgeler. Ancak bu karar, sadece bir bireysel tercih değil, aynı zamanda o dönemdeki kültürel ve toplumsal yapının birey üzerindeki etkisini gösteren bir örnektir. Mehmet Akif’in yurtdışına çıkma kararını, bir…

I Harfi İnce Midir? Ekonomik Perspektiften Bir Analiz Ekonomistin Girişi: Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Ekonominin temel ilkelerinden biri, sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyaçların karşılanması zorunluluğudur. İnsanlar, kaynakları en verimli şekilde kullanmak zorundadırlar ve her seçim, bir fırsat maliyetine yol açar. Bu bağlamda, “I harfi ince midir?” sorusuna bakarken, aslında basit bir harf sorusunun ötesinde, piyasa dinamikleri, bireysel tercihler ve toplumsal refah gibi karmaşık ekonomik olguları incelemiş olacağız. Bir harf, çoğunlukla dilin bir aracı, bir iletişim sembolü olarak görülse de, ekonominin bakış açısından, her bir seçim ve her bir sembol, kaynakların nasıl tahsis edileceğini ve bu tahsisatın toplumsal refahı nasıl şekillendireceğini…

Kara kutu nedir psikoloji? Görünmeyeni Anlamanın Yolları Farklı açılardan bakmayı seven biriyim; bir konuyu dostlarla masaya yatırır gibi konuşmayı da… “Kara kutu nedir psikoloji?” sorusu tam böyle bir sohbetin başköşesine yakışıyor. Başlamadan küçük bir not: Toplumda “erkekler daha objektif/veri odaklı, kadınlar daha duygusal/toplumsal bakar” gibi genellemeler dolaşsa da, bu tür cinsiyete dayalı kalıp yargılar bilimsel değil ve zararlı olabilir. Bu yazıda bakış açılarını “veri-odaklı” ve “duygulanım/toplumsal etkiler” eksenlerinde karşılaştıracağım—cinsiyete bağlamadan, herkesin kendinde pay bulabileceği bir çerçevede. “Kara kutu” psikolojide ne anlama geliyor? Psikolojide “kara kutu”, davranışı gözlemlerken zihnin iç süreçlerini doğrudan görmediğimiz fikrini anlatır. Davranışçılık (behaviorizm) döneminde, organizma çoğu kez…

Hurufilik Kurucusu Kimdir? Toplumsal Yapılar ve Cinsiyet Rollerine Dair Bir Sosyolojik İnceleme Bir araştırmacı olarak, toplumsal yapıların ve bireylerin etkileşimlerinin, toplumsal inanç sistemlerini ve dini akımları nasıl şekillendirdiğini anlamaya çalışırken, insanlık tarihindeki derin anlamlı hareketlerin kökenlerine inmeyi seviyorum. Her toplumsal yapı, kendine özgü kurallarla bireylerin davranışlarını şekillendirir. Bu yazıda, Hurufilik akımının kurucusuna odaklanacak ve bu akımın toplumsal bağlamda nasıl şekillendiğini, bireylerin ve toplumların Hurufiliğe nasıl tepki verdiğini sosyolojik bir mercekten ele alacağım. Hurufilik Nedir ve Kurucusu Kimdir? Hurufilik, 14. yüzyılda Azerbaycan’da doğan ve özellikle Osmanlı İmparatorluğu ile İran’da etki kazanan mistik bir akımdır. Hurufiliğin kurucusu, ünlü düşünür ve mistik şahsiyet…

Holigan Hangi Takımın Marşı? Edebiyat Perspektifinden Bir İnceleme Kelimenin gücü, her zaman bir toplumu şekillendiren en güçlü araçlardan biri olmuştur. Bir edebiyatçı olarak, kelimeler sadece anlam taşımakla kalmaz; duyguları uyandırır, düşünceleri yönlendirir ve bazen bir dünyayı dönüştürebilir. “Holigan hangi takımın marşı?” sorusu da, kelimelerin gücünü, ait olma duygusunu ve sosyal kimlikleri anlamak için edebiyatçı bakış açısına ihtiyaç duyar. Bu yazıda, holiganlık kültürünün ve takım marşlarının, farklı metinler, karakterler ve edebi temalar üzerinden nasıl bir kimlik inşa ettiğini ele alacağım. — Holiganlık ve Kimlik: Edebiyatın Gücü Holiganlık, kelimenin anlamının ötesinde, bir grubun kendine ait bir kimlik inşa etme çabasıdır. Bir takımın…

Antalya Kaş Nüfusu Kaç? Rakamlardan Fazlası: İnsan, Güneş ve Biraz da Gırgır Bu yazı, “Kaş’ın nüfusu kaç?” sorusunu ciddiyetle değil, kahkahayla yanıtlamayı hedefler. Çünkü bazen en ciddi bilgiler bile biraz mizah eşliğinde daha güzel sindirilir. Düşünün: Tatil planı yapıyorsunuz, internete “Antalya Kaş nüfusu kaç?” yazıyorsunuz… Ve sonra kendinizi Google’ın rakamları arasında boğulurken buluyorsunuz. Ama durun! Kaş’ı sadece sayılarla tanımlamaya çalışmak, bir yaz aşkını matematikle açıklamaya benzer — teknik olarak mümkündür belki ama romantizmi öldürür. Hazırsanız gelin bu yazıda Kaş’ın nüfusuna mizah penceresinden bakalım: biraz rakam, biraz sosyoloji, bolca kahkaha ve tabii ki Akdeniz’in tuzlu havası eşliğinde. — Kaş Nüfusu Kaç?…

Mekke Hicaz’da Mı? Felsefi Bir Yaklaşım Bir Filozofun Bakışı: Mekke ve Hicaz Arasındaki Bağlantı Felsefe, dünyanın sadece yüzeyine bakmaktan ibaret olmadığını, derinliklerine inmek gerektiğini öğütler. Mekke’nin Hicaz bölgesinde yer alıp almadığı sorusu, aslında sadece coğrafi bir sorgulama değil, daha derin bir anlam arayışıdır. Bu yazıda, “Mekke Hicaz’da mı?” sorusunu etik, epistemolojik ve ontolojik açılardan ele alarak, fiziksel bir konumdan çok daha fazla şeyi tartışacağız. Coğrafya ve Ontoloji: Mekke’nin Gerçekliği Mekke’nin Hicaz bölgesinde olup olmadığı sorusu, ontolojik bir sorudur; yani varlık ve gerçeklik hakkındaki bir sorgulamadır. Coğrafi olarak Mekke, Arap Yarımadası’nın batısında, Hicaz bölgesinin içindedir. Bu açıdan bakıldığında, Mekke’nin Hicaz’da olup…

Kürtçe’de “Hırbo” Ne Demek? Kökeni, Kullanımı ve Güncel Tartışmalar Hırbo gündelik dilde kaba, görgüsüz, saf ya da “köylü” iması taşıyan bir argo etiketi olarak dolaşımda. Peki bu kelimenin kökü nereye uzanır; Kürtçe ile ilişkisi nedir? Aşağıda hem tarihsel izleri hem de günümüzdeki akademik ve popüler tartışmaları, kaynaklara dayanarak derli toplu ele alıyorum. Bir Sözcüğün Yolculuğu: Sahne Sanatlarından Sokağa Türkçe argo söz varlığında hırbo, Karagöz/ortaoyunu tipolojilerinde “Anadolulu, iri yarı, kaba” stereotipini çağrıştıran bir figüre de bağlanır. Popüler sözlük derlemelerinde bu sahne bağlamı özellikle vurgulanır; “Anadolulu tip” ve kaba saba mizansenlerle anıldığı belirtilir. Bu kayıtlar, kelimenin şehirli–taşralı karşıtlığını mizah üzerinden kodlayan bir…