Başlamadan önce — merak eden, “Acaba farklı hizmetlerimi birleştirmek kademe-derecemi etkiler mi, ne kadar etkiler?” diyen okuyucular için… Bu yazı bir rehber, bir tartışma zemini. Siz de kendi görüş ve deneyiminizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Memuriyette “hizmet birleştirme” nedir?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve önceki düzenlemeler kapsamında, bir kişi memur olmadan önce özel sektör (SSK), Bağ-Kur veya başka statülerde çalışmış olabilir. “Hizmet Birleştirme” işlemi ile bu farklı statülerde geçirilen süreler, memuriyete saydırılabiliyor; emeklilik hakkı, prim gün sayısı bakımından toplu değerlendirme yapılabiliyor. ([Memurlar.net][1])
Peki bu birleştirme — sadece emekliliği etkiler mi yoksa “657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu” çerçevesindeki derece/kademeye de yansır mı?
Erkek bakış açısı: Objektif, veri‑odaklı yaklaşım
Mevzuat açısından değerlendirildiğinde: 657 sayılı Kanun kademe/derece ilerlemesini, memurun memuriyet statüsündeki kıdemi, sicili ve disiplin durumu gibi unsurlara göre düzenliyor. ([Tahancı Hukuk Bürosu][2]) Kademe ilerlemesi için genelde aynı statüde geçirilmiş süreler dikkate alınıyor. ([Tahancı Hukuk Bürosu][2])
Hizmet birleştirme yapılan sürelerin “memuriyet dışı” olabildiği, yani özel sektör ya da farklı sigortalılık statülerinde geçmiş olabildiği göz önünde bulundurulduğunda — bu sürelerin, memuriyet kadrosuna intibak için doğrudan derece/kademeye yansıyacağı kesin değil. Hatta bazı kaynaklar, birleştirilen sürelerin sadece “hizmet puanı/emekliliğe esas süre” olarak sayıldığını, kademe veya derece ilerlemesini otomatik sağlamadığını belirtiyor. ([egitimhane.com][3])
Özetle: Veri ve resmi düzenleme çerçevesinde; hizmet birleştirme “emeklilik süresini” etkiler; ama “derece/kademe ilerlemesi” için yeterli bir gerekçe olmayabilir. Çünkü kademe/derece artışı, memuriyet içi kıdeme, sicile ve kurallarına bağlı.
Kadın bakış açısı: Duygusal, toplumsal ve adalet yönüyle yaklaşım
Bir kişinin özel sektörde çalıştığı yıllar, emeği, sorumluluğu — topluma hizmet durumu farketmeksizin — değerlendirilip “memurluk” yaşamına sayılıyor. Bu, bireyin emeğinin görünür kılınması, hakkaniyetin sağlanması demek. Özellikle çocuklu, birden fazla statüde çalışmış, emek vermiş insanlar için bu adım moral ve motivasyon kaynağı olabilir.
“Önce özel sektör, sonra memurluk” gibi farklı statülerde geçen uzun bir kariyer, birleştirme yoluyla hem emekliliğe hem de haklara yansıyorsa — bu, toplumsal adalet adına önemli. İnsanlar “geçmişte ne iş yaptım, kaç yıl emek verdim” diye değil, bir bütün olarak değerlendirilmeli.
Kademe/derece meselesi belki otomatik değil — ama bu emeğin görünmez kalması da haksızlık hissi yaratıyor. Dolayısıyla, hizmet birleştirme ile geçmiş yükümlülüklerin tanınması, memurun moralini, aidiyetini arttırabilir.
Mevzuat ve pratikteki tutarsızlıklar — neden net değil?
Bazı uygulamalarda, özel okulda öğretmenlik yaptıktan sonra memuriyete geçenlerin — özel öğretmenlik süresinin 2/3 kadarının kademe/derece ilerlemesinde sayıldığı iddia ediliyor. ([egitimhane.com][4])
Ancak bu değerlendirme belli koşullara bağlanmış: Sürenin 12 yılı geçmemesi; öğrenim durumuna göre yükselebilecek dereceyi aşmamak. ([egitimhane.com][4])
Diğer yandan bazı forumlarda, birleştirme yapıldığını ama sadece “hizmet puanı” verildiğini, kademe/derece artışı olmadığını söyleyenler var. Yani uygulamada farklılık, belirsizlik ve devlete/kuruma göre değişen yorumlar söz konusu. ([egitimhane.com][3])
Bu karmaşıklık, yasa yorum farklılıklarından, idari işlemlerin eksikliğinden ya da kurumların isteklilik düzeyinden kaynaklanabilir.
Kimler için hangi yaklaşım daha mantıklı?
| Durum | Objektif yaklaşım (veri‑kanun) | Toplumsal/ etik yaklaşım |
| ——————————————– | ——————————————————– | ——————————————– |
| Sadece emeklilik yaşı/prim gün sayısı önemli | Hizmet birleştirme emekliliği etkiler — yeterli olabilir | Aynı zamanda geçmiş emeğin tanınması değerli |
| Kariyerde ilerleme, kademe/derece önemli | Mevzuata göre birleştirme kademe/derece vermeyebilir | Emeğin görünürlüğü ve hakkaniyet önemli |
| Özel sektör + memurluk gibi farklı statüler | Özelliklerine göre değişir — net değil | Farklı statüde bile çalışılmış — sayılmalı |
Sonuç – Hizmet birleştirme derece/kademeyi etkiler mi?
Hizmet birleştirme, emeklilik süresi, prim gün sayısı ve hizmet yılı hesabında büyük ölçüde etkili gözüküyor. Ancak kademe ve derece ilerlemesi için tek başına “birleştirilmiş süre” yeterli değil; memuriyet içi statü, disiplin, sicil gibi şartlar da devreye giriyor. Mevzuat net ama uygulamada tutarsızlıklar, kurumdan kuruma fark eden yorumlar var.
Sizce: Emeğin statü farkı gözetilmeksizin görünür sayılması adaletli midir? Hizmet birleştirme — sadece emeklilik için değil — kademe/kariyer ilerlemesinde de standart olmalı mı?
[1]: “Memurların hizmet birleştirmesine dair özel dosya”
[2]: “DMK 64, Devlet Memurları Kanunu 64. Madde 2025”
[3]: “Hizmet Birleştirme Yapanlar Kademe-derece Alabiliyor Mu??”
[4]: “Hangi Tür Hizmet Birlestirmelerde Derece Ve Kademe Alınabilir?”